مذاکره خوب یا بد؟ قسمت دوم
گفتیم اگر بخواهیم طبق بیانات رهبر انقلاب، وضعیت کنونی را بدر و خیبر بدانیم، آیا محتوای این مذاکره، عقلانی و منطقی به نظر می‌رسد؟
در یکی از صحبت‌های سال 91، رهبر انقلاب مذاکره را یکی از ژست‌های امریکا برای ابرقدرت نشان دادن خود می‌داند، زیرا ایشان بر این باورند که ایالات متحده قابل اعتماد نیست. کمااینکه در صحبت‌های اخیر خود قبل و بعد از مذاکرات ژنو نیز این مسئله را تکرار کردند.
اگر ما فرض کنیم انقلاب اسلامی در وضعیت بدر و خیبر بوده است، این بدین معناست که جمهوری اسلامی از حالت منفعلانه درآمده است و اگر بنا به انجام مذاکره است، مذاکره باید روی اصولی انجام شود که مساوی و برابر باشد.
نظر شخصی اینجانب این است که، مذاکرات انجام شده آنچنان که باید شایسته و درست نبوده است. زیرا در این مدت 10 ساله بارها تحریم‌ها یا مذاکرات 5+1 در خصوص مسائل هسته‌ای ایران با مخالفت چین و روسیه همراه بوده است. پس اگر توافقنامه‌ای صورت بگیرد، باید آنگونه شایسته‌ی حقوق ملت ایران باشد که هیچ بحثی روی آن نداشته باشیم.
باتوجه به آنکه در این توافقنامه، برای اولین بار کشورهای روسیه و چین نیز پای متن مربوط به مسائل هسته‌ای را امضا کرده‌اند که در آن آمریکا نیز حضور داشته است، باید این مطلب را بیان کرد که در صورت عدم حسن نیت ایران در بازه شش ماهه آیا میتوان در آینده از حمایت روسیه و چین در این زمینه برخوردار بود؟ یا ما دو کشور را نیز بر مبنای همین مذاکرات از دست خواهیم داد؟
پس با این دلایل میتوان گفت که منتقدان و شخص نگارنده، کینه‌ای نسبت به تیم مذاکره کننده نداشته و صرفا در مقام نقد مطالب را بررسی می‌کنند.
«هیچ یک از مفاد این معاهده به نحوی تفسیر نخواهد گردید که به حقوق غیر قابل انکار هر یک از اعضای آن به منظور توسعه تحقیقات، تولید و بهره برداری از انرژی هسته ای جهت اهداف صلح جویانه بدون هر نوع تبعیض و منطبق با مواد 1 و 2 این معاهده، خللی وارد نماید.»
2- تبدیل کیک زرد به اورانیوم غنی شده
3- تبدیل UF6 به اکسید اورانیوم
4- انتقال میله های سوخت به نیروگاه
5- مصرف سوخت و تولید انرژی
6- انبار کردن سوخت و سرد شدن آن
7- انتقال سوخت مصرف شده به تأسیسات باز فرآوری و بازفرآوری آن.
پیش از پرداختن به متن مذاکره باید این را بیان کرد که ایران از سال 1382 در حال مذاکره با 5+1 برای رسیدن به یک توافق بود. پیش از آنکه توافقنامه‌ای انجام شود، هر گروه می‌تواند از حقوق خود صحبت کند، اما امروز ایران پس از 10 سال با امریکا و سایر کشورهای موسوم به 5+1 به توافق رسیده است. این به این معناست که جمهوری اسلامی در این مذاکره سقف خواسته‌های 10 ساله خود را بیان داشته است و از این به بعد باید بر مبنای همین توافقنامه با غرب تعامل کند.
برای آنکه به طور دقیق‌تر مذاکره ژنو را بررسی کنیم و به نادرست بودن محتوای این مذاکره برسیم، به بررسی متون مذاکره خواهیم پرداخت.
متن کامل توافقنامه (به زبان انگلیسی) را میتوانید از اینجا بخوانید.
در ابتدای توافقنامه عنوان Joint plant of action آمده است. ترجمه‌ی این واژه، برنامه اقدام مشترک است.
باتوجه به آنکه این توافقنامه، «اقدام» نام‌گذاری شده است، مجلس شورای اسلامی حق دخالت در آن را ندارد. زیرا طبق قوانین جمهوری اسلامی تمامی توافق‌ها و قراردادهای بین‌المللی ایران به مصوبه مجلس نیاز دارد. هرچند این قرارداد یک توافق بین‌المللی است اما باتوجه به نام‌گذاری لاتین آن به نظر می‌رسد طرف غربی می‌تواند ادعای ایران پیرامون تاثیر نظر مجلس شورای اسلامی در این مورد را قبول نداشته باشد.
در مقدمه‌ی متن آمده است:
در فاصله میان گام های اولیه و گام آخر، گام های دیگری از جمله پرداختن به قطعنامه‌های شورای امنیت با هدف پایان رضایت بخش بررسی موضوع توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود خواهد داشت.
.
پرداختن به قطعنامه‌های شورای امنیت با هدف پایان رضایت بخش آن هم زیز نظر شورای امنیت سازمان ملل متحد به چه معناست؟ آیا این بدین معناست که ایران باید نسبت به قطعنامه‌های پیشین نیز حسن نیت نشان دهد تا در مواردی که مسئله به شورای امنیت ارجاع داده شده است نیز به پایان رسد؟
اگر توافقنامه‌ی صورت گرفته به این معنا باشد، باید دید ایران در قطعنامه‌های پیشین با چه مسائلی روبرو بوده است و به چه دلایلی تحریم شده است؟
بررسی یکی از قطعنامه‌ها یعنی قطعنامه 1920 شورای امنیت سازمان ملل این مطلب را بیان میکند که ایران به چهار دلیل مهم تحریم شده است:
1- برنامه هسته ای- 2-پیشرفتهای موشکی- 3- حمایت از حزب الله لبنان و حماس- 4- مباحث مربوط به حقوق بشر
حال باید از مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران بپرسیم آیا باتوجه به عنوان «facilitate resolution of past» به معنی «حل و فصل نگرانی‌های گذشته»، ایران متعهد است در موارد فوق نیز حسن نیت نشان دهد؟
اگر پاسخ منفی است، پس عنوان «پرداختن به قطعنامه‌های شورای امنیت» چیست؟ و اگر پاسخ مثبت است آیا ایران قرار است در گام بعدی مذاکرات پیرامون پیشرفتهای موشکی و حمایت از حزب‌الله لبنان و حماس نیز مذاکره کند؟
آیا مباحث مربوط به حقوق بشر به این معناست که ایران تعهد دهد قوانین اسلامی در خصوص اعدام مجرمین را کنار بگذارد؟
پس از مقدمه‌ی متن رسمی وزارت خارجه از توافق هسته‌ای، عنوان «گام اول» درج شده است.
در متن انگلیسی آن آمده است:
بررسی توافقنامه به این مطلب ختم نمی‌شود و چند مطلب دیگر نیز در این زمینه خواهیم داشت.
یاعلی مددی
