پس از خرمشهر

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 پس از خرمشهر

|یادداشتی درباره مستند «جام زهر» تولید بی‌بی‌سی فارسی|

 

«چرا بعد از خرمشهر جنگ را ادامه دادیم و آتش‌بس را نپذیرفتیم؟»؛ این مهم‌ترین سوالی است که درباره جنگ هشت ساله ایران و عراق پرسیده می‌شود و از قضا مهمترین رکن مستند جدید بی‌بی‌سی فارسی یعنی «جام زهر؛ فرصت‌های از دست رفته ایران در جنگ» ساخته «امید فراستی» است. 
مستند جدید بی‌بی‌سی چند ویژگی شاخص دارد؛ اول آنکه برآمده از یک دید نیهیلیستی تمام عیار است که طبیعتا هیچ جایگاهی برای خدا و مسائل دینی و اعتقادی قائل نیست، دوم آنکه دیدی غیر هرمونوتیک دارد، سوم اینکه مثل روال همیشه بی‌بی‌سی حرف را نیم‌خورده کرده و نصفه می‌گوید و نهایتا اینکه با وجود ضعف‌هایش، مستند تأثیرگذاری بر مخاطب است.

ترور سرچشمه؛ دو ترور در یک قاب

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 

توجه: متن زیر را بنده برای سایت «هنر ولایی» نوشته‌ام و بعد روی وبلاگ خودم قرار داده‌ام. 

نکته مهم دیگر این است که مطلب پیش‌‌رو یادداشتی تحلیلی درباره مستند «ترور سرچشمه» ساخته آقای «محمدحسین مهدویان» است و از فضای نقد مرسوم سینمایی در مجلات، دانشگاه‌ها و سینماتک‌های روشنفکری دور است.

 

مستند حقیقت یا حقیقت مستند؟

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 

اینکه هر مستندسازی بخواهد تاریخ را آنطور که دلش می‌خواهد بسازد، شاید از نظر شخصی جذاب و دلچسب باشد، اما آیا سنگ روی سنگ بند می‌شود؟ 
نمی‌دانم مراد از مستند چیست، اما من مستند را حقیقتی از یک واقعیت می‌دانم. واقعیتی که می‌شود با زبان‌های مختلف بیانش کرد، اما نباید خارج از حقیقت باشد یا به‌گونه‌ای گفته شود که حقیقتی را از بین ببرد و تصویر دروغینی بسازد.

 

اگرچه تمایل بسیاری به مستندسازی دارم، اما همیشه به این فکر  می‌کنم که در مواجهه با یک مسئله تاریخی باید چه رفتاری داشته باشم؟‌ آیا به دلیل گرایشاتی که دارم، می‌توانم بخشی از حقیقت و واقعیتی که پیرامون یک موضوع یا یک شخصیت اتفاق افتاده را نبینم؟ مثلا با شخص ایکس به دلیل مواضع سیاسیش مشکل دارم، اما در نگاه مستند به گذشته او حقایق را طوری جلوه دهم که اقدامات مثبتش نیز منفی جلوه کند؟ آیا می‌توان این نوع کار را «مستند» نامید؟

امسال نیز به روال سال‌های قبل برخی از فیلم‌های جشنواره مستند حقیقت را تماشا کردم. عمده فیلم‌هایی که دیدم تاریخی، سیاسی و پرتره بود. دو مستند از چند مستندی که دیدم به عمد بخش مهمی از تاریخ پیرامون موضوع خود را شرح نمی‌دهند و از قضا همین نگفتن موجب تحریف می‌شود.

آیا می‌توان به سینمای مستند تکیه کرد؟ آیا این نوع مواجهه باعث نمی‌شود من و دیگران در آنچه می‌خواهیم به عنوان مستند و حقیقتی از تاریخ بگوییم، دچار لغزش شویم و آنچه می‌خواهیم را روایت کنیم؟

فکر می‌کنم همان‌قدر که من باید روی این گذاره‌ها فکر کنم، دیگران نیز باید فکر کنند. من به اینکه اگر فرصتش پیش بیاید چه رویکردی باید داشته باشم و دیگران به اینکه ایا قربانی کردن حقیقت را می‌توان #مستند نامید؟

«انحصار ورثه»؛ مسخ «حقیقت» |نقدی بر مستند انحصار ورثه|

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

مطلب حاضر، نوشته‌ای است از بنده که در  سایت «هنر ولایی» منتشر شده است و فقط دو سه کلمه را ویرایش کردم.

 

 

«زندگی سید مرتضی آوینی به روایت علی شعبانی»

فیلم با این جمله آغاز می‌شود و تا انتها، صادقانه‌ترین جمله‌ای است که شنیده یا می‌خوانیم. سازنده‌ی فیلم در مصاحبه‌ی خود با روزنامه «صبا» نیز با همین صداقت می‌گوید: «من این فیلم را برای دهه‌ی 90 ساختم».

یادداشتی درباره‌ی مستند «آن دو»

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 

این متن را ابتدا در سایت «هنر ولایی» نوشتم و بعد آن را در وبلاگم بازنشر می‌کنم.

 

یادداشتی درباره‌ی مستند «آن دو» ساخته «ماجد نیسی» که در جشنواره‌ی حقیقت نیز برنده جایزه شد.

عکاسی ایرانی و فیلم‌برداری عراقی که در زمان اشغال خرمشهر هر دو در این شهر بودند، بعد از سال‌ها دوباره یک‌دیگر را در خرمشهر ملاقات کرده و خاطرات دوران اشغال شهر را مرور می‌کنند. «آن دو» ساخته‌ی «ماجد نیسی» روایت‌گر داستانی است که به خودی خود جذاب است.
مرور خاطرات «محسن راستانی» و دوست عراقیش بیشتر یک خاطره‌بازی شخصی است، تا نمودی از واقعه‌ی هولناک اشغال خرمشهر. در مرور این وقایع، فیلم‌ساز عراقی خاطرات خود از نحوه‌ی اشغال شهر و چگونگی تصویربرداری از این ماجرا را بیان می‌کند و عکاس ایرانی نیز بیشتر به دنبال خاطرات دوران جوانی و نوجوانی خود است. البته مرور این خاطرات، نگاهی به اشغال شهر، تلخی‌های آن و از دست رفتن عزیزان نیز می‌شود.

شهدای دهه 60 و شهدای دهه 90

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 

تفاوتی بین شهدای دهه 60 و دهه 90 نیست. هر دو برای دفاع از اسلام و اعتقادات دینی، انقلاب اسلامی، وطن و... جنگیدند. در خصوص اینکه اجر و قرب کدام یک بیشتر است یا هر دو برابرند هم نمی‌توانم صحبت کنم چون این چیزها خیلی در اندازه و فهم بنده نیست.
اما از دهه 60 هر چه به جا مانده، تصویری است از مادرانی که فرزندان خود را راهی کرده‌اند، همسرانی که شوهرشان را به جنگ فرستاده اند و خواهرانی که برادر خود را عازم جبهه‌های جنگ کرده اند.
کسانی که زینب گونه فرستادند و بعد از شهادت هم زینب گونه ایستادند.
اگر گریستند، اشک هم حماسه بود و تغزل و چیزی جز عشق نبود.
مادری سه فرزند خود را تقدیم اسلام کرده بود و می‌گفت شرمنده‌ی امام امت هستم که بیشتر از این چیزی برای تقدیم کردن ندارم.
از این دست تصاویر در خاطرات ذهنی همه‌ی ما از دفاع مقدس موجود است. 
حتی برنامه «نیمه پنهان ماه» که از شبکه افق پخش می‌شد و در همین سال‌های اخیر درست شده بود، این‌چنین بود.

اما تصویری که این روزها در بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی از برنامه «مدافعان حرم» که همسر شهید «رضایی نژاد» آن را اجرا می‌کند تا مستندها درباره‌ی شهدای مدافع حرم نشان داده می‌شود، بیشتر احساسات صرف بازماندگان درباره‌ی یک شهید است.
اینکه شهید با همسرش چطور بود و با هم چه جاهایی رفتند، اینکه هدیه تولد می‌خرید یا به کادو دادن اهمیت می‌داد، اینکه همسر شهید دلش برای او تنگ شده و از قاب بسته‌ی اشک‌های او فیلم گرفته شود، با آن تصویری که از دفاع مقدس بر جای مانده تفاوت بسیاری دارد.
این تصویر یک آدم معمولی است که از دنیا رفته و همسر یا مادر یا خواهرش از نبودنش ناراحت است و آن تصویری از یک آدم با جسمی معمولی، اما روحی آسمانی بود که مثل همه می‌خورد، می‌خوابید، عشق می‌ورزید، محبت می‌کرد، اما بنده خدا بود و از همه چیزش برای خدا گذشت. او نمونه‌ای از انسان کامل بود که با خصوصیات کاملش به شهد شیرین شهادت رسیده بود و تصویر امروز، تصویری ناقص است. ما نمی‌فهمیم چه شد که فلان عزیز به درجه شهادت رسید؟ آن هم در این روزگار که سختی‌اش از هر روزگاری بیشتر است.

این مسئله ارتباطی به خانواده‌ی عزیز شهیدان ندارد. 
خانواده‌ی شهدای دهه شصت هم مثل اینان احساسات زیادی داشتند و اصولا برای آدمی که می‌میرد و از دست می‌رود هم اشک می‌ریزیم، چه رسد به شهادت کسانی که از بهترین‌های آسمان و زمین بودند.
خانواده‌ی شهدای دهه نود هم مانند خانواده‌های دهه شصت حماسه آفریدند. آن‌ها هم مثل کوه ایستاده‌اند و نسل بعدی را برای اسلام و انقلاب اسلامی تربیت می‌کنند. آن‌ها هم اگر اشک می‌ریزند، حماسی است. جلوی دشمن ایستاده‌اند و کم نمی‌آورند. 
اشکال از #فیلمسازان امروز است که اینچنین #تصویری از شهادت و بازماندگان زینبی شهیدان به مخاطب می‌دهند.
شهید انسان بزرگی است که به بزرگترین مقامی که یک بنده می‌تواند برسد، رسیده است و خانواده‌های شهدا هم با همه‌ی سختی‌های دنیایی، این را انتخاب کرده‌اند و با عشق به آن رسیده‌اند.
از این #حماسه، حماسه عاشقانه بسازیم، نه یک عاشقانه معمولی فصلی که بعد از مدتی نه انسان ساز است و نه...

معرفی مستند اخراج شده- Expelled

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 

مستند اخراج شده (Expelled) که در سال ۸۸ در بخش مستند جشنواره فیلم فجر، از کشور آمریکا، شرکت کرد، به بررسی نگرش داروینیستی به هستی و نیز نحوه تقابل صاحبان این نگرش؛ یعنی آنها که قدرت علمی‌را در آمریکا در دست دارند با دانشمندان مخالف آن نظریه که معتقد به وجود نوعی طرح هوشمند (Intelligent Design) در پیدایش هستی‌اند، می­پردازد.

خانه‌هایتان را در دامنه کوه آتشفشان بنا کنید

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

دانلود مستند The Noise and the Fury 14-18

بسم الله الرحمن الرحیم

 

شرحی بر «من روحانی هستم» و حواشی‌اش

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

«من روحانی هستم».

حتما این چند روز زیاد شنیدید‌ش. مستندی است پیرامون زندگی رییس جمهور ایران، آقای دکتر حسن روحانی.

به او و نقشش در انقلاب اسلامی ایران پرداخته است. ماجراهایی را که در آن حضور داشته روایت می‌کند. ماجراهایی که از «امام» خواندن رهبر کبیر انقلاب اسلامی برای اولین بار شروع می‌شود و در نهایت به پلمپ تاسیسات هسته‌ای ایران در سال 82 ختم می‌شود.

گفته‌اند این فصل اول است و دو فصل دیگر نیز باقی مانده.