نـــیـــوک لـــیــــدر

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

آنچه می‌خوانید، پژوهشی است پیرامون ارتباط نرم‌افزار Viber با اسراییل و نحوه سودرسانی آن به این رژیم.

منابع تحقیق اکثرا سایت‌های عبری و انگلیسی زبان بوده و سعی کردم در این تحقیق، از منابع معتبر استفاده کنم.

همچنین بخش‌هایی از متن، صحبت‌هایی است از متخصصین هک و ضد هک، امنیت سایبری و متخصصین فضای سایبری جمهوری اسلامی ایران که در این زمینه مهارت و تبحر کامل دارند و با بنده –مدیر نیوک‌لیدر- مرتبط هستند.

معرفی نرم‌افزار Viber

نسخه‌ی اولیه‌ی نرم‌افزار پیام‌رسان وایبر در سال 2010 توزیع شد. نسخه اندروید این برنامه، سال 2011 روانه بازار شد و قابلیت‌های مختلفی نیز به آن اضافه شد.

تولیدکنندگان این نرم‌افزار، چهار همکار اسراییلی به نام‌  تلمن مارکو، ایگور مگزینیک، سانی مارولی و اوفر اسمچا هستند که از بین ایشان، مارکو و مگزینیک در سازمان IDF (نیروهای دفاعی اسراییل) فعالیت می‌کردند. «تلمن ماکرو» دانشجوی رشته کامپیوتر که از دانشگاه «تل‌آویو» اسراییل فارغ‌التحصیل شده، مدیر عامل اجرایی این شرکت و مالک اصلی آن نیز محسوب می‌شود. او همچنین سابقه چهار سال فعالیت در ارتش اسراییل را نیز دارد که در این مدت، مدیر اجرایی بخش اطلاعات در هسته مرکزی ارتش اسراییل بوده است.

وی در زمینه تولید جاسوس‌افزارها، ویروس‌های دانلودکننده اطلاعات و برنامه‌های هک از سابقه طولانی برخوردار است، که از جمله این برنامه‌ها می‌توان به «iMesh – Bandoo» اشاره کرد.

تا سال 2014، 55درصد از سهام این شرکت را یک خانواده اسراییلی به نام «شباتای»، 11درصد آن را تلمن ماکرو و حدود 12درصد از باقی مانده سهام را شرکت آمریکایی IRS در اختیار داشته‌اند.

این شرکت در اسراییل اداره می‌شود، اما به دلیل کمتر بودن هزینه‌ی نیروی کار در «بلاروس»، بخش عمده‌‌ای از توسعه‌ی وایبر در آنجا انجام می‌شود.

وایبر ناقض حریم خصوصی کاربران است. این نرم‌افزار داده‌های ارسالی بین کاربران را به صورت بسیار گسترده جمع‌آوری می‌کند که طی آن - برخلاف برخی نرم‌افزارها مانند اسکایپ-  اطلاعات کاربران «کُد شده» نمی‌شوند. یعنی به‌جای آنکه اطلاعات به صورت کد شده در سرورهای این شرکت ذخیره شوند، به صورت باز یا به اصطلاح open source ذخیره می‌شوند.

این شرکت برخلاف «قانون محافظت داده» {Data Protection Directive} که در اتحادیه اروپا تصویب شده است، اقدام به جمع‌آوری غیرقانونی مخاطبین گوشی کاربران خود می‌کند. این مسئله به این شکل است که با عضویت افراد در وایبر، تمام شماره تلفن‌ها {مخاطبین وایبر و مخاطبین غیر وایبر} ذخیره و به سرورهای این شرکت ارسال می‌شوند.

سایت العربیه و آتی‌نیوز در گزارشی اعلام کردند: «وایبر به شماره تلفن‌ها، پیامک‌ها، شماره‌های تماس‌گرفتهٔ کاربر، حتی آنهایی که جزء نرم‌افزار نیستند، دسترسی پیدا می‌کند، و توانایی این را دارد که موقعیت جغرافیایی کاربران را تشخیص دهد، و به صوت‌ها، عکس‌ها و فیلم‌های ضبط‌شدهکاربر دسترسی پیدا کند. وایبر همچنین قادر است همه پرونده‌های روی گوشی تلفن، و حتی تنظیمات کاربر و برنامه‌های نصب شده او را ببیند.»

عرب‌تایمز در گزارشی، به بررسی ممنوعیت استفاده وایبر در ارتش مصر می‌پردازد. در بخشی از آن گزارش آمده است:

«عموم کاربران وایبر در هنگام اولین استفاده از این نرم‌افزار توجهی به نکات مندرج در این اپلیکیشن نمی‌کنند و این در حالی است که شرکت وایبر مدیا در فرم عضویت این نرم‌افزار به روشنی اعلام کرد: «نرم افزار وایبر فایل صوتی مفصلی از مکالمه هر تماسی از همه تلفن‌ها و شبکه‌ها بدست می‌آورد، تا درک بهتری از عملکرد شبکه و جزئیات آن از نظر تعداد مکالمه‌های کاربران و مکان‌های تماس و زمان مکالمه‌ها و نوع شبکه استفاده شده، داشته باشد.

این شرکت در توجیه این جاسوسی علنی معتقد است این کار را به دلیل اطلاع از مشکل فنی و بهبود خدمات انجام می‌دهد در حالی که برخی از مطلعین این شرکت اعلام کرده‌اند که این شرکت صهیونیستی تمام فایل‌های مکالمه کاربران را به مدت 30 ماه ضبط و نگهداری می‌کند و در اختیار سرویس‌های امنیتی قرار می‌دهد.»

حال سوال اینجاست که تامین هزینه‌های این شرکت به چه صورتی است؟
گاردین در مصاحبه‌ای در تاریخ 30 آگوست 2013، از تلمن مارکو این سوال را می‌پرسد و او می‌گوید:

«ما هرگز یک دلار هم از دولت اسراییل نگرفتیم و ارتباطی با اسراییل نداریم. فقط یک مرکز تحقیق و توسعه در اسراییل ایجاد کردیم. » و « وایبر تماماً توسط «دوستان و خانواده» تأمین می‌شود.»

این‌که «دوستان و خانواده» چه کسانی هستند، مشخص نیست، اما بدیهی است این شرکت با 200 میلیون کاربر در دنیا، اقدام به خدمات رسانی مجانی نمی‌کند.

شیوه‌ی درآمدزایی نرم‌افزارهای تحت وب مانند وایبر، واتزاپ و ... به شیوه Buisiness plan و با عنوان Make it, Bake it ,Grow it انجام می‌شود.

در مرحله خلق یا مرحله ابتدایی، سرویس خدمات رسانی ایجاد می‌شود و کاربران شروع به استفاده می‌کنند. در این مرحله، شرکت صرفا یک سرمایه‌گذار محسوب می‌شود و هیچ درآمدی ندارد.

در مرحله دو، سرویس‌های مجانی ارائه می‌شود و شرکت اقدام به توسعه‌ی نرم‌افزار می‌کند.

پس از این مرحله، نوبت درآمدزایی است. درآمدزایی یا از طریق سرمایه‌گذار، یا تبلیغات و یا با دریافت هزینه‌های اشتراکی سالیانه انجام می‌گیرد.

تبلیغات در شرکت‌های بزرگی مانند Google، بعد از سال‌ها انجام می‌گیرد و خدمات بعدی این شرکت‌ها مانند عرضه «اندروید» نیز از طریق تبلیغات است، اما مهم‌ترین نحوه‌ی درآمدزایی شرکت‌های بزرگی مانند Google یا Viber و ...، فروش اطلاعات است. وایبر با دراختیار گذاشتن اطلاعات کاربران به شرکت‌ها و سازمان‌های اسراییلی، اقدام به فروش اطلاعات می‌کند.

هرچند این مسئله از سوی صاحبان شرکت بیان نشده، اما متخصصان فناوری اطلاعات در کشورهای مختلف اروپایی و کشورهای اسلامی نظیر مصر، لبنان و جمهوری اسلامی ایران معتقدند این شرکت اقدام به فروش اطلاعات می‌کند. باتوجه به عدم وجود تبلیغات در این نرم‌افزار، گمانه‌زنی‌ها در خصوص جاسوسی و فروش اطلاعات توسط وایبر قوت گرفته است.

هکرهای ایرانی معتقدند با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی، امکان هک وایبر فراهم است. جالب است بدانید نرم‌‎افزارهای واتزاپ، لاین، هایک و تانگو نیز تا به امروز هک شده اند. تلگرام تنها نرم‌افزاری است که هنوز از نفوذ هکرها در امان مانده است.

منابع:

سایت گاردین

سایت العربیه

سایت آتی‌نیوز

عرب تایمز

سایت هاآرتص

سایت israel21c.org

روزنامه اقتصادی Calcalist رژیم صهیونیستی

و دو گزارش {ترجمه‌ی مقاله انگلیسی} مشرق‌نیوز